Verlo siempre en Español

14 noviembre 2025

¿Hay riesgo de un nuevo apagón en España?

El apagón del 28 de abril fue una alerta sobre la vulnerabilidad del sistema eléctrico español. Extraer las lecciones adecuadas es clave para corregir las debilidades que se han manifestado y hacerlo aún más robusto y fiable.

28 de abril de 2025: calles del centro de Málaga durante el apagón.

 

Contexto del apagón del 28 de abril

El apagón del pasado 28 de abril fue una alerta seria sobre la fragilidad del sistema eléctrico español en un contexto de transformación acelerada hacia un modelo más sostenible y renovable. Es necesario aprender de lo ocurrido para reforzar el sistema y hacerlo aún más robusto y fiable.

En los últimos cinco años, el sistema eléctrico español ha experimentado una transformación profunda y positiva, que lo ha convertido en referencia europea en la transición energética. Algunos hitos lo demuestran:

  • Duplicación de la potencia renovable instalada.
  • Cierre casi total de las centrales de carbón.
  • Reducción del 50% en las emisiones de CO₂.
  • Un mercado eléctrico más competitivo en precios que otros mercados europeos.

Este avance no es menor: España ha demostrado que la transición energética es posible, eficaz y beneficiosa. Las energías renovables son hoy la base para la reindustrialización del país, aportando energía autóctona, limpia y competitiva.

Sin embargo, este éxito trae consigo desafíos estructurales que no pueden ignorarse.

 

Los nuevos retos del sistema eléctrico

La alta penetración renovable, lejos de ser un problema, es una oportunidad. Pero exige adaptar la arquitectura técnica del sistema para garantizar la seguridad y la estabilidad. Entre los principales retos destacan:

 

1. Cambio en el patrón de generación

Estamos pasando de un modelo basado en grandes centrales a otro con generación distribuida. Esto requiere una planificación más flexible y una red capaz de gestionar nuevas dinámicas territoriales. En este escenario, son clave las centrales gestionables, incluidas las nucleares.

 

2. Desequilibrios entre generación y demanda

En los últimos años, la demanda eléctrica ha caído en torno a 8 TWh, mientras que la generación ha aumentado en 14 TWh. Este desequilibrio se ha compensado con bombeo y exportaciones, pero ya se observan vertidos de energía renovable, una señal de que la red no está absorbiendo todo el potencial disponible.

 

3. Retrasos en infraestructuras críticas

El Plan Nacional Integrado de Energía y Clima (PNIEC) prevé triplicar la inversión en redes para 2030, pero solo se ha ejecutado un tercio de lo previsto. Sin baterías, interconexiones y sistemas de control de tensión , no será posible garantizar la seguridad del suministro.

 

4. Saturación de la red

Los mapas de capacidad publicados por las distribuidoras muestran una red saturada. En 2024, más de la mitad de los 67 GW solicitados fueron rechazados por falta de capacidad. Solo las peticiones industriales no atendidas representan 60.000 millones de euros en inversión empresarial perdida.

 

5. Marco regulatorio insuficiente

La tasa de retribución actual (5,58%) no incentiva la inversión necesaria. El sector propone 7,5%, alineado con Europa (7,3%-8,5%). Sin un marco regulatorio atractivo, corremos el riesgo de paralizar inversiones vitales para el desarrollo económico y energético.

 

¿Por qué es clave invertir en redes?

Las redes eléctricas son la columna vertebral del sistema. Sin redes robustas, modernas y bien dimensionadas:

  • No podremos integrar más renovables.
  • No será posible electrificar la demanda.
  • No se garantizará la estabilidad del suministro.

Además, hay que desmontar un mito: invertir en redes no encarece la factura del consumidor, sino todo lo contrario. Una red eficiente reduce costes operativos y evita sobrecostes derivados de ineficiencias.

Para reforzar el sistema eléctrico, es necesario desplegar tecnologías de respaldo: baterías, reactancias, sistemas síncronos y generación firme (como la nuclear).

El apagón del 28 de abril puede afectar a la imagen de fiabilidad del sistema eléctrico español en el exterior. España compite por atraer industria y talento, y la seguridad del suministro es un factor clave para la inversión. Si no actuamos, perderemos oportunidades estratégicas en sectores como el hidrógeno verde, la electromovilidad o la digitalización.

 

Una retribución justa

Para incrementar la inversión en redes es necesario agilizar la regulación: permitir inversiones anticipatorias y acelerar permisos. También es clave actualizar la tasa de retribución: una cifra del 7,5% estaría alineada con el entorno europeo y global. En EE.UU., el retorno puede llegar al 8%.

Todos los países de nuestro entorno están invirtiendo de forma decidida en redes, con marcos incentivadores. Si España no actúa, limitará su desarrollo económico y perderá su ventaja competitiva. Tenemos sol, viento y precios competitivos, pero necesitamos una red que esté a la altura.

El apagón del 28 de abril fue una advertencia: la transición energética es irreversible, pero no puede hacerse sin una arquitectura técnica sólida que respalde la seguridad del sistema.

El éxito de las renovables no debe verse empañado por la falta de inversión en redes. España tiene la oportunidad de liderar la transición energética en Europa, pero para ello debe garantizar un suministro seguro, estable y fiable.

Contenido relacionado

icono ir atrás volver atrás en la navegación icono número 50 ir a producto Tempo Happy 50 Horas icono calendario ir a producto Tempo Happy Día icono empresas ir al segmento de empresas icono de gas ir a catálogo de productos de gas icono sol naciente ir al producto Tempo Verde-Energía Renovable icono hogar ir al segmento de hogares icono 24 horas ir a producto One Luz icono electricidad ir al catálogo de productos de Luz icono electricidad y gas ir al catálogo de productos Luz + Gas icono luna ir al producto One luz Nocturna icono llave inglesa ir a averías y reparaciones icono sol ir al producto Tempo Solar icono reloj ir a los productos Tempo Happy icono reloj 2 horas ir al producto Tempo Happy 2 Horas icono 24 horas ir al producto One Luz icono número 50 ir al producto Tempo Happy 50 Horas icono tendido eléctrico Media Tensión Ver catálogo de productos con consumo eléctrico de 36.000 a 360.000 €/año icono tendido eléctrico Alta Tensión Ver catálogo de productos con consumo eléctrico más de 360.000 €/año icono empresa ir al segmento de empresas icono calendario ir al producto Tempo Happy Día icono Administradores de Fincas ir al segmento de Administradores de Fincas icono DarkSite icono DarkSite icono bombilla ver catálogo de productos con consumo eléctrico menos de 6.000 €/año icono de electricidad y gas ir al catálogo de Productos Luz + Gas icono electricidad ir al catálogo de productos de electricidad icono email contacto de correo electrónico icono fax contacto de fax icono de gas Baja Presión ver catálogo de productos de gas con consumo de menos de 6.000 €/año icono de gas Alta Presión ver catálogo de productos de gas con consumo de 6.000 a 240.000 €/año icono de gas Media Presión ver catálogo de productos de gas con consumo de más de 240.000 €/año icono de gas ir al catálogo de productos de gas icono de Enel ir a la sitio web de enel icono de calentador servicio de mantenimiento del calentador icono mantenimiento del calentador ir al servicio de mantenimiento OKGas Calentador icono hogar ir al segmento de hogares icono olla de presión olla de presión icono llave inglesa ir a averías y reparaciones icono tendido eléctrico Media Tensión ver catálogo de productos de electricidad con consumo de 6.000 a 36.000 €/año icono luna ir al producto One Luz Nocturna icono esfera ir a sitio web personal icono teléfono contacto telefónico icono sol naciente Ir al producto Tempo Verde-Energía Renovable icono panel solar ir a energía solar fotovoltaica icono reloj ir a productos Tempo Happy icono manito solida con pulgar hacia abajo seleccionada la reacción "No me gusta" icono manito con pulgar hacia abajo seleccionar la reacción "No me gusta" icono manito negra con pulgar hacia arriba seleccionada la reacción "Me gusta" icono manito con pulgar hacia arriba seleccionar la reacción "Me gusta"
Añadir otro equipo eléctrico Lorem ipsum dolor sit amet, consectetur adipisicing elit. Eliminar equipo eléctrico Lorem ipsum dolor sit amet, consectetur adipisicing elit. Aspiradora Lorem ipsum dolor sit amet, consectetur adipisicing elit. Horno Lorem ipsum dolor sit amet, consectetur adipisicing elit. Lavadora Lorem ipsum dolor sit amet, consectetur adipisicing elit. Lavavajillas Lorem ipsum dolor sit amet, consectetur adipisicing elit. Microondas Lorem ipsum dolor sit amet, consectetur adipisicing elit. Plancha Lorem ipsum dolor sit amet, consectetur adipisicing elit. Punto de recarga vehículo eléctrico Lorem ipsum dolor sit amet, consectetur adipisicing elit. Radiador eléctrico Lorem ipsum dolor sit amet, consectetur adipisicing elit. Secadora Lorem ipsum dolor sit amet, consectetur adipisicing elit. Split Aire Acondicionado Lorem ipsum dolor sit amet, consectetur adipisicing elit. Termo Lorem ipsum dolor sit amet, consectetur adipisicing elit. Tostador Lorem ipsum dolor sit amet, consectetur adipisicing elit. Vitrocerámica Lorem ipsum dolor sit amet, consectetur adipisicing elit. Power edit Lorem ipsum dolor sit amet, consectetur adipisicing elit. Map marker Lorem ipsum dolor sit amet, consectetur adipisicing elit.