El testigo mudo del pasado

Edificio Vilanova Edificio Vilanova
Fachada principal de la antigua central térmica de Vilanova, obra del arquitecto modernista Pere Falqués.

Hay en Barcelona una ruta modernista establecida, que turistas y visitantes no se quieren perder. Edificios que son patrimonio de la Humanidad, otros más humildes. Unos más céntricos, otros más alejados. Unos firmados por caligrafías de renombre, otros por discípulos que también tienen su hueco en los libros de arquitectura. Hay para todos los gustos y la urbe está salpicada de decenas de ellos. Pero luego, silenciosos, hay otros que pasan desapercibidos a ojos ajenos, incluso los locales. Sólo los vecinos presumen de tener una joya en su barrio. 

Edificio Vilanova Edificio Vilanova
Panel de control de la sala de turbinas, con el reloj presidiendo la sala, parado en el tiempo.
Edificio Vilanova Edificio Vilanova
Detalle del techo modernista, combina cristal, hierro y cerámica.
Edificio Vilanova Edificio Vilanova
Antigua puerta de acceso de los trabajadores de la central térmica, con sus características cristaleras.

En la Avenida de Vilanova -no lejos del Arco del Triunfo, emblemático monumento que otrora fue la puerta de acceso al recinto ferial de la Exposición Universal de Barcelona de 1888- hay uno de estos “pequeños” tesoros. Ni más ni menos que una antigua central térmica en el centro de la ciudad, más que centenaria, reconvertida en la sede principal de Endesa en Cataluña. Si antaño se fabricaban kilovatios, hoy  es un centro de trabajo a la vanguardia de la digitalización. Ya no existe su característica chimenea que manchaba el cielo de la ciudad. La transición energética llegó antes de que se acuñara el concepto.

"Si antaño se fabricaban kilovatios, hoy es un centro de trabajo a la vanguardia de la digitalización".
Edificio Vilanova Edificio Vilanova
Escalera de caracol de hierro forjado, que da acceso al puente grúa.

La antigua sala de turbinas permanece intacta, pero sin las máquinas. Sí se conservan tal y como eran algunos elementos como el puente grúa y su gancho de color rojo-pasión, las escaleras de caracol y el cuadro de mando. La inmensa nave, de 755 m2, ahí es nada, alberga actos, internos y externos. Ventanales de grandes dimensiones la escoltan y dejan pasar a raudales la luz del día. Están decorados por componentes de hierro que aplacaban las vibraciones que creaba la actividad de la maquinaria. Y encima de todo, presidiendo la sala, un reloj parado en el tiempo, que indicaba la hora a los trabajadores. Marca las nueve menos cinco, no sabemos si de la mañana o de la noche. Tampoco cuando dejó de respirar. La leyenda urbana susurra que fue en un bombardeo durante la Guerra Civil. Nadie lo puede atestiguar. No se ha reparado. Es el testigo mudo del pasado. 

Edificio Vilanova Edificio Vilanova
Lateral de la fachada modernista, en la plaza de André Malraux, en el Eixample barcelonés.
Edificio Vilanova Edificio Vilanova
Otro lateral del edificio, ya del siglo XXI. La arquitectura une la historia del complejo.

Ahora, este emblemático edificio, obra de Pere Falqués, el arquitecto municipal (1889-1914), autor, por ejemplo, de los icónicos banco-farola del burgués Passeig de Gràcia, es sinónimo de presente y de futuro. En él, presidiendo la cuarta planta, está el centro de control de la red eléctrica catalana, desde el cual se realizan más de un millón de operaciones al año, y ejerce de banco de pruebas de proyectos que van a revolucionar las ciudades y las convertirán en inteligentes. La innovación y la automatización de las infraestructuras no tienen marcha atrás, y la red eléctrica tradicional va a mutar en la red del futuro, siendo cada día más resiliente y flexible. 

"En el edificio está el centro de control de la red eléctrica catalana, desde el cual se realizan más de un millón de operaciones al año, y ejerce de banco de pruebas de proyectos que van a revolucionar las ciudades y las convertirán en inteligentes". 
Edificio Vilanova Edificio Vilanova
Juego de luces interior en la planta entresuelo..
Edificio Vilanova Edificio Vilanova
Vista del centro de control de Endesa en Catalunya. Operativo las 24/710.
Edificio Vilanova Edificio Vilanova
Detalle de las plantas de oficina, diáfanas y con luz natural.

La plantilla ya no entra por la antigua puerta redonda, permanentemente cerrada y situada en una esquina privilegiada del edificio. En su fachada, en lo alto, sí que hay estampada en cerámica verde sobre fondo amarillo la fecha de cuando todo el complejo entró en servicio: 1897. En su día, hasta se construyeron pegadas las viviendas para los trabajadores de la central. Ahora son oficinas, remodeladas y estrenadas en 2012, y diseñadas con la gama cromática del ala modernista-declarada Bien de Interés Cultural Local-, para que la parte nueva dialogue con la antigua. Las obras propiciaron, además, gracias a las plantas diáfanas que se construyeron, que sea el único edificio del distrito del Eixample barcelonés donde desde una calle se vea la otra.

Edificio Vilanova Edificio Vilanova
Túnel de las galerías de servicio subterráneo, ubicadas en el subsuelo de la sede.
Edificio Vilanova Edificio Vilanova
Otra imagen de estas catacumbas ignotas, imprescindibles para garantizar el suministro a la ciudadanía.
Edificio Vilanova Edificio Vilanova
Los cables de media tensión, debidamente ordenados en esta importante y estratégica infraestructura.

La extinta Hidroeléctrica de Cataluña (ya desde hace lustros integrada en Endesa) puede estar orgullosa de haber legado un edificio que une belleza y funcionalidad, símbolo e historia de la electrificación de una ciudad y de un país. La historia de una transformación que mira al pasado para honrar a las gentes que nos precedieron, y que con su esfuerzo y dedicación, y también su lucha, diseñan y apuntalan la sociedad del presente, que ya es la de un futuro inmediato.

"La extinta Hidroeléctrica de Cataluña puede estar orgullosa de haber legado un edificio que une belleza y funcionalidad, símbolo e historia de la electrificación de una ciudad y de un país". 
Edificio Vilanova Edificio Vilanova
Exterior. Día. Desde 1897 dando servicio a la ciudad de Barcelona.

Oriol Osan Tort

Dirección de Comunicación y Relaciones con los Medios en Cataluña

Contenido relacionado

T Advise D Advise T Facebook D Facebook T Twitter D Twitter T Youtube D Youtube T Messenger D Messenger T Linkedin D Linkedin T Instagram D Instagram T Whatsapp D Whatsapp T Telegram D Telegram T Shared Link D Shared Link T Checkmark Success D Checkmark Success T Chevron Down D Chevron Down Anterior Ir al anterior Siguiente Ir al siguiente T Close D Close T Add D Add T Arrow Increase D Arrow Increase T Arrow Oblique D Arrow Oblique T Arrow Down D Arrow Down T Search D Search T Search 2 (Alternative) D Search 2 (Alternative) T Share D Share T Filter D Filter T Email D Email T Email OutLine D Email OutLine T Phone OutLine D Phone OutLine T Fax Outline D Fax Outline T Print D Print T Play Button D Play Button T User D User T Error D Error T Info D Info T Thumb Up Outline D Thumb Up Outline T Thumb Up D Thumb Up T Thumb Down Outline D Thumb Down Outline T Thumb Down D Thumb Down T Clock D Clock T Lamp D Lamp T List view D List view T Map view D Map view Icono de teléfono Teléfono T Emergency D Emergency T Pause D Pause T Play D Play T Logout D Logout Icono de teléfono Teléfono
icono ir atrás volver atrás en la navegación icono número 50 ir a producto Tempo Happy 50 Horas icono calendario ir a producto Tempo Happy Día icono empresas ir al segmento de empresas icono de gas ir a catálogo de productos de gas icono sol naciente ir al producto Tempo Verde-Energía Renovable icono hogar ir al segmento de hogares icono 24 horas ir a producto One Luz icono electricidad ir al catálogo de productos de Luz icono electricidad y gas ir al catálogo de productos Luz + Gas icono luna ir al producto One luz Nocturna icono llave inglesa ir a averías y reparaciones icono sol ir al producto Tempo Solar icono reloj ir a los productos Tempo Happy icono reloj 2 horas ir al producto Tempo Happy 2 Horas icono 24 horas ir al producto One Luz icono número 50 ir al producto Tempo Happy 50 Horas icono tendido eléctrico Media Tensión Ver catálogo de productos con consumo eléctrico de 36.000 a 360.000 €/año icono tendido eléctrico Alta Tensión Ver catálogo de productos con consumo eléctrico más de 360.000 €/año icono empresa ir al segmento de empresas icono calendario ir al producto Tempo Happy Día icono Administradores de Fincas ir al segmento de Administradores de Fincas icono DarkSite icono DarkSite icono bombilla ver catálogo de productos con consumo eléctrico menos de 6.000 €/año icono de electricidad y gas ir al catálogo de Productos Luz + Gas icono electricidad ir al catálogo de productos de electricidad icono email contacto de correo electrónico icono fax contacto de fax icono de gas Baja Presión ver catálogo de productos de gas con consumo de menos de 6.000 €/año icono de gas Alta Presión ver catálogo de productos de gas con consumo de 6.000 a 240.000 €/año icono de gas Media Presión ver catálogo de productos de gas con consumo de más de 240.000 €/año icono de gas ir al catálogo de productos de gas icono de Enel ir a la sitio web de enel icono de calentador servicio de mantenimiento del calentador icono mantenimiento del calentador ir al servicio de mantenimiento OKGas Calentador icono hogar ir al segmento de hogares icono olla de presión olla de presión icono llave inglesa ir a averías y reparaciones icono tendido eléctrico Media Tensión ver catálogo de productos de electricidad con consumo de 6.000 a 36.000 €/año icono luna ir al producto One Luz Nocturna icono esfera ir a sitio web personal icono teléfono contacto telefónico icono sol naciente Ir al producto Tempo Verde-Energía Renovable icono panel solar ir a energía solar fotovoltaica icono reloj ir a productos Tempo Happy icono manito solida con pulgar hacia abajo seleccionada la reacción "No me gusta" icono manito con pulgar hacia abajo seleccionar la reacción "No me gusta" icono manito negra con pulgar hacia arriba seleccionada la reacción "Me gusta" icono manito con pulgar hacia arriba seleccionar la reacción "Me gusta"
Añadir otro equipo eléctrico Lorem ipsum dolor sit amet, consectetur adipisicing elit. Eliminar equipo eléctrico Lorem ipsum dolor sit amet, consectetur adipisicing elit. Aspiradora Lorem ipsum dolor sit amet, consectetur adipisicing elit. Horno Lorem ipsum dolor sit amet, consectetur adipisicing elit. Lavadora Lorem ipsum dolor sit amet, consectetur adipisicing elit. Lavavajillas Lorem ipsum dolor sit amet, consectetur adipisicing elit. Microondas Lorem ipsum dolor sit amet, consectetur adipisicing elit. Plancha Lorem ipsum dolor sit amet, consectetur adipisicing elit. Punto de recarga vehículo eléctrico Lorem ipsum dolor sit amet, consectetur adipisicing elit. Radiador eléctrico Lorem ipsum dolor sit amet, consectetur adipisicing elit. Secadora Lorem ipsum dolor sit amet, consectetur adipisicing elit. Split Aire Acondicionado Lorem ipsum dolor sit amet, consectetur adipisicing elit. Termo Lorem ipsum dolor sit amet, consectetur adipisicing elit. Tostador Lorem ipsum dolor sit amet, consectetur adipisicing elit. Vitrocerámica Lorem ipsum dolor sit amet, consectetur adipisicing elit. Power edit Lorem ipsum dolor sit amet, consectetur adipisicing elit. Map marker Lorem ipsum dolor sit amet, consectetur adipisicing elit.